2025 Nobel Ekonomi Ödülü İnovasyona Verildi!
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2025 Nobel Ekonomi Ödülü’nü bu yıl “inovasyon odaklı ekonomik büyümeyi açıklayan çalışmaları” nedeniyle Joel Mokyr, Philippe Aghion ve Peter Howitt arasında paylaştırdı.
Ödülün yarısı, “teknolojik ilerleme yoluyla sürdürülebilir büyümenin temellerini belirlediği” için Joel Mokyr’e verildi. Kalan yarısı ise “yaratıcı yıkım ve yenilik temelli büyüme teorisi” üzerine yaptıkları çalışmalar nedeniyle Philippe Aghion ve Peter Howitt’e takdim edildi.
Üç ekonomistin ortak araştırmaları, teknolojik ilerlemenin ve inovasyonun sürdürülebilir ekonomik büyümenin merkezinde yer aldığını ortaya koydu. Aghion ve Howitt’in “yaratıcı yıkım” kavramına getirdikleri teorik açıklama, Joseph Schumpeter’in fikirlerini çağın gereksinimleriyle birleştirerek modern büyüme modellerine yeni bir bakış kazandırdı. Mokyr ise tarihsel verilerle teknolojik ilerlemenin ülkelerin refah düzeyini nasıl dönüştürdüğünü analiz etti.
Akademi, ödül gerekçesinde bu çalışmaların “ekonomik kalkınmanın uzun vadeli motorunu anlamak açısından kritik öneme sahip olduğunu” vurguladı. Nobel Ekonomi Ödülü, 1968 yılında İsveç Merkez Bankası’nın kararıyla Alfred Nobel anısına eklenen son kategori olarak verilmeye başlandı. İlk ödül 1969’da Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen’e verilmişti.
Son yıllarda ödül sahipleri, ekonomik krizler, toplumsal eşitsizlik ve kurumların kalkınmadaki rolü üzerine yaptıkları araştırmalarla öne çıktı.
- 2022’de Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond ve Philip H. Dybvig, finansal krizlerin etkilerini azaltan modelleriyle,
- 2023’te Claudia Goldin, kadın ve erkek arasındaki gelir farkını tarihsel olarak inceleyen çalışmalarıyla,
- 2024’te Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson, kurumların refah üzerindeki etkilerini açıklayan analizleriyle bu ödüle layık görülmüştü.
2025 Nobel Ekonomi Ödülü ise, inovasyonun sadece ekonomik büyümenin değil, aynı zamanda toplumsal dönüşümün de anahtarı olduğunu bir kez daha hatırlattı. Ekonomi dünyasında bu ödül, sürdürülebilir kalkınma politikalarının bilimsel temellerine dikkat çeken önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
